Ocena użytkowników: 5 / 5

Proszę, oceń Ocena 1 Ocena 2 Ocena 3 Ocena 4 Ocena 5  

Dzień 1 Listopada to dzień szczególny zarówno w życiu pojedynczego człowieka jak i całego narodu. To dzień refleksji nad przemijaniem, dzień wspomnień o tych, którzy odeszli a są w naszej indywidualnej lub zbiorowej pamięci. To dzień kiedy tłumnie odwiedzamy cmentarze paląc lampki pamięci na grobach bliskich a czasami na zapomnianych, już bezimiennych.

Nieistniejący grób powstańca styczniowego Ignacego Węglewskiego

Cmentarz to nie tylko, jak podają encyklopedie, wyodrębniony i oznaczony teren. Cmentarz to przede wszystkim miejsce, które jest swoistą kroniką naszej miejscowości, milczącym świadkiem przeszłości ukazującym również związki pojedynczego człowieka i naszej miejscowości z historią. Czasami gdy ludzie przeminą a budynki ulegną zniszczeniu, cmentarze są jedynym źródłem wiedzy o przeszłości.

Na najstarszym, istniejącym cmentarzu w Opocznie, usytuowanym wokół kościoła pod wezwaniem św. Marii Magdaleny znajduje się wiele zabytkowych nagrobków, które koniecznie trzeba uchronić przed zniszczeniem gdyż są już ginącym elementem opoczyńskiego krajobrazu.

Urząd Miejski na czele z Burmistrzem Rafałem Kądzielą oraz Muzeum Regionalne w Opocznie planuje ponowną inwentaryzację i oznaczenie najstarszych grobów, żeby nie zniknęły z przestrzeni publicznej a wraz z nimi pamięć o zasłużonych mieszkańcach ziemi opoczyńskiej, o ludziach, których już nie ma wśród nas a przecież nierzadko dużo wnieśli do dziejów naszej miejscowości.

Warto przypomnieć, że działania mające na celu uchronienie zabytkowych grobów oraz renowację kościoła pw. św. Marii Magdaleny podejmowane były już w przeszłości miedzy innymi poprzez kwesty, odbywające się już od 1993 r. w które włączyło się wielu ludzi dobrej woli, którym nieobojętne jest nasz lokalne dziedzictwo kulturowe i duchowe.

Przed wiekami charakterystyczne dla chrześcijaństwa było grzebanie zmarłych w pobliżu miejsc świętych. Tak było równie w Opocznie, gdzie cmentarz istniał wokół pierwszego kościoła parafialnego tzw. Starego Opoczna, prawdopodobnie na miejscu obecnie istniejącego kościoła pw. św. Marii Magdaleny. Gdy w XIV w. wybudowano kościół pod wezwaniem św. Bartłomieja zaczęto grzebać zmarłych w jego otoczeniu. Po tamtym cmentarzu nie ma już śladu ale jeszcze kilkanaście lat temu podczas wykopów związanych z ogrzewaniem kościoła wykopywano ludzkie szczątki. Pochówków dokonywano również w kościele ale tego zaszczytu dostępowali tylko nieliczni – przede wszystkim byli to duchowni oraz predestynowani do tego zaszczytu poprzez zasługi lub pochodzenie. Kilkanaście lat temu badania geosondy stwierdziły istnienie dwóch krypt pod posadzką dawnego prezbiterium obecnie kaplicy Najświętszej Marii Panny. Może w przyszłości uda się je odsłonić i zobaczyć jakie tajemnice kryją.

Pod koniec XVIII w. zaczynano zakazywać pochówków zmarłych wewnątrz miast i zaczęto stopniowo przenosić cmentarze na ich obrzeża lub poza teren mieszkalny.

Obecnie najstarszym cmentarzem w Opocznie jest cmentarz na ul. S. Moniuszki usytuowany wokół kościoła pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, który pełnił funkcję kościoła parafialnego do ok.1780 roku. Cmentarz ten, w miarę rozwoju miasta, również rozrastał się. W 1910 roku, za czasów ks. Jana Dąbrowskiego, zamontowano bramę i furtę.

Cmentarz św. Marii Magdaleny ilustruje historie miasta „grobami pisaną”. Spacerując po nim można zauważyć nieliczne już, zabytkowe groby dawnych mieszkańców Opoczna.

Na uwagę zasługują groby opoczyńskiej inteligencji z przełomu XIX/XX w. jak chociażby rodziny Hubnerów, gdzie spoczywa m.in rejent Józef Hubner (z rodziny tej pochodził między innymi minister spraw wewnętrznych Zygmunt Hubner w rządzie Władysława Grabskiego, współtwórca Korpusu Ochrony Pogranicza); lekarza Józefa Zarębskiego, który w końcu XIX w. dokonywał cesarskich cięć w Opocznie, rodziny pierwszego burmistrza Opoczna po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 1918 r. Stefana Janasa, rodziny słynnego Opocznianina odkrywcy OB Edmunda Biernackiego. Na cmentarzu znajdują się również groby okolicznego ziemiaństwa, jak choćby grób rodziny Libiszowskich, właścicieli Januszewic i majątku tzw. Starostwa Opoczyńskiego, grób rodziny Saskich (z rodziny tej pochodził między innymi Apolinary Saski, działacz charytatywny z którego inicjatywy powstał w XIX w. dom starców), grób rodziny Dunin-Karwickich, właścicieli Karwic; groby tych którzy walczyli w walkach o wolność Polski – powstańców styczniowych 1863 roku., żołnierzy, którzy polegli na naszej ziemi w czasie kampanii wrześniowej 1939 roku, żołnierzy Armii Krajowej, księży pracujących na przestrzeni ostatnich 100 lat w opoczyńskiej parafii oraz groby wielu innych znanych i mniej znanych mieszkańców Ziemi Opoczyńskiej, którzy współtworzyli historię nie tylko Opoczna ale i całego kraju.

Cmentarze są przestrzenią gdzie żyjący spotykają się z pokoleniami, które odeszły. Zadbajmy więc wszyscy aby te miejsca na wieki były pięknym „ogrodem pamięci”.

Lidia Świątek-Nowicka
Muzeum Regionalne w Opocznie