Jednym z najmniej znanych i opisanych powstań w regionie opoczyńskim jest powstanie kościuszkowskie. A właśnie tutaj rozegrały się, ostatnie, bardzo dramatyczne akordy tego pierwszego zrywu narodowego. Przez Drzewicę, Opoczno, Końskie przeciągali Jan Henryk Dąbrowski, Naczelnik powstania Tomasz Wawrzecki, słynny Jan Kiliński, prezydent Warszawy Ignacy Wyssogota Zakrzewski, gen. Giedroyć i wielu innych. Pamięć o tych wydarzeniach odżyła w 1917 r., w stulecie śmierci Tadeusza Kościuszki. Opocznianie zorganizowali wówczas uroczystość, która zgromadziła wielu mieszkańców naszego grodu. Odsłonięto pomnik Naczelnika oraz przemianowano nazwę Rynek na plac Tadeusza Kościuszki, wracając tego dnia myślą do tragicznego, ale i pełnego nadziei 1794 r.

Uroczystości odsłonięcie pomnika Tadeusza Kościuszki, Opoczno 1917 r.

Biał

Każdy z nas słyszał o Polakach służących Royal Air Force i walczących w Bitwie o Anglię. Zapewne wśród naszych czytelników są też osoby, które wiedzą, że wśród pilotów RAF-u byli też mieszkańcy Opoczna i okolicznych miejscowości.

W Muzeum Regionalnym w Opocznie zakończyły się prace remontowe prowadzone od jesieni ubiegłego roku. Prace polegały na wymianie systemu rynnowego i obróbek blacharskich na zabytkowym zamku Kazimierza Wielkiego, który jest siedzibą Muzeum.

O historii i przebiegu walk we wrześniu 1939 r. na Ziemi Opoczyńskiej można było dowiedzieć się we wtorek 24 września w Muzeum Regionalnym w Opocznie.

Kolejny opoczyński zabytek został zniszczony. Tym razem ofiarą padła XIX wieczna kapliczka przy ul. Piotrkowskiej 59a, która od lat figuruje w Gminnej Ewidencji Zabytków.

Kapliczka przy ul. Piotrkowskiej 59a. Po lewej przed zniszczeniem (fot. Andrzej Śliwka), po prawej po "remoncie" (fot. własna)

Niektórzy z nas od dzieciństwa poruszają się po Opocznie. Twierdzą, że znają miasto doskonale i nic nie może ich zaskoczyć. Poza zamkiem, „Domem Esterki” i kamienicami przy pl. T. Kościuszki brak jest w mieście miejsc, w których można poczuć jeszcze „ducha minionych epok”. Inni narzekają, że pomimo długiej historii Opoczna nie ma w nim co oglądać… 

W trakcie codziennego przemieszczania się po Opocznie warto postarać się dostrzegać, a nie tylko patrzeć. Wystarczy zwrócić uwagę na czasem drobne i niepowtarzalne detale przestrzeni miejskiej, a przede wszystkim chcieć zobaczyć strzępy tego, co przetrwało niekiedy kilkaset lat…

„Wspomnienia z lat młodości i wojny” to tytuł najnowszego wydawnictwa Muzeum Regionalnego w Opocznie. Autorem wspomnień jest rodowity opocznianin Józef Woźniak a publikację przygotował i opracował Wiktor Pietrzyk.

Przechodząc niewielką opoczyńską ulicą Jana III Sobieskiego trudno dziś zwrócić uwagę na niepozorną posesję pod numerem 2. Jedyne co może przyciągać wzrok to zaniedbane, zniszczone budynki, walący się dach. Skojarzenie budzi co najwyżej sklep z dewocjonaliami, który mieścił się tutaj jeszcze do niedawna.

Foto: Muzeum Regionalne w Opocznie

12 i 14 stycznia 1945 r. z trzech radzieckich przyczółków na Wiśle (baranowsko-sandomierski, puławski i warecko-magnuszewski) ruszyła wielka ofensywa styczniowa Armii Czerwonej. To właśnie w jej wyniku zakończyła się okupacja niemiecka w regionie opoczyńskim. Wydarzenia te często bywają nazywane wyzwoleniem, ale dziś doskonale wiemy, że tak upragnionej wolności nam nie przyniosły. Rok 1945 oznaczał jedynie zamianę okupanta niemieckiego na sowieckiego. Styczeń przyniósł jednak finalne zakończenie regularnych działań wojennych w naszym regionie.

Mapa przedstawiająca schematyczny przebieg ofensywy styczniowej w regionie opoczyńskim. Oprac. Wiktor Pietrzyk

We wtorek, 10 września, przedstawiciele Gminy Opoczno oraz Gminy Poświętne na czele z Tomaszem Łuczkowskim, zastępcą burmistrza Opoczna, i Michałem Franasem, wójtem Gminy Poświętne, złożyli kwiaty i zapalili znicze przy pomniku znajdującym się przy drodze z Opoczna do Inowłodza. Pomnik upamiętnia bohaterską postawę kpr. pchor. Władysława Dawgierta oraz zwycięską potyczkę Wojska Polskiego z najeźdźcą niemieckim z dnia 10 września 1939 roku.