Jednym z najmniej znanych i opisanych powstań w regionie opoczyńskim jest powstanie kościuszkowskie. A właśnie tutaj rozegrały się, ostatnie, bardzo dramatyczne akordy tego pierwszego zrywu narodowego. Przez Drzewicę, Opoczno, Końskie przeciągali Jan Henryk Dąbrowski, Naczelnik powstania Tomasz Wawrzecki, słynny Jan Kiliński, prezydent Warszawy Ignacy Wyssogota Zakrzewski, gen. Giedroyć i wielu innych. Pamięć o tych wydarzeniach odżyła w 1917 r., w stulecie śmierci Tadeusza Kościuszki. Opocznianie zorganizowali wówczas uroczystość, która zgromadziła wielu mieszkańców naszego grodu. Odsłonięto pomnik Naczelnika oraz przemianowano nazwę Rynek na plac Tadeusza Kościuszki, wracając tego dnia myślą do tragicznego, ale i pełnego nadziei 1794 r.

Uroczystości odsłonięcie pomnika Tadeusza Kościuszki, Opoczno 1917 r.

Dokładnie siedemdziesiąt osiem lat temu przez region opoczyński przetaczał się wojenny walec wielkiej ofensywy styczniowej Armii Czerwonej. Operacji, która w przeciągu kilku następnych miesięcy przyniosła klęskę III Rzeszy niemieckiej i tym samym zakończenie II wojny światowej w Europie. W kolejną rocznicę tych tragicznych dni warto przypomnieć wydarzenia, do których doszło wówczas w Paradyżu.

Zdjęcie lotnicze Paradyża wykonane podczas walk 19 stycznia 1945 r. z zaznaczonym budynkiem Spółki Rolniczej. Źródło: zasoby National Archives and Records Administration, USA.

W sobotę, 5 stycznia 2019 roku nasze okolice odwiedził Adam Sikorski, który wraz z ekipą programu "Było... nie minęło" przeprowadził badania, mające na celu ustalenie, czy w miejscu gdzie dziś stoi pamiątkowa płyta, znajduje się mogiła powstańców styczniowych.

11 lipca 2019 r. miała miejsce oficjalna, internetowa premiera filmu dokumentalnego „Dziewulski i Lange – historia, która połączyła Słowiańsk i Opoczno”. 

Wzorem lat ubiegłych także i w tym roku Szkoła Podstawowa w Libiszowie obchodziła święto swojego patrona, którym od kilku lat jest Oddział Partyzancki Armii Krajowej "Doliniacy".

Biał

Każdy z nas słyszał o Polakach służących Royal Air Force i walczących w Bitwie o Anglię. Zapewne wśród naszych czytelników są też osoby, które wiedzą, że wśród pilotów RAF-u byli też mieszkańcy Opoczna i okolicznych miejscowości.

W ostatnim czasie Muzeum Regionalne w Opocznie otrzymało od mieszkanki Opoczna niecodzienny dar. Jest nim pakiet katalogów firmowych, periodyków pracowniczych, gadżetów reklamowych i wielu innych przedmiotów związanych z Zespołem Zakładów Płytek Ceramicznych „Opoczno”, później OPOCZNO S.A.

W Muzeum Regionalnym w Opocznie zakończyły się prace remontowe prowadzone od jesieni ubiegłego roku. Prace polegały na wymianie systemu rynnowego i obróbek blacharskich na zabytkowym zamku Kazimierza Wielkiego, który jest siedzibą Muzeum.

Przy pełnej sali Muzeum Regionalnego w Opocznie w sobotni wieczór 3 grudnia odbyła się promocja długo oczekiwanej książki Wiesława Turka „Opoczno i my. Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte XX wieku.”

Kolejny opoczyński zabytek został zniszczony. Tym razem ofiarą padła XIX wieczna kapliczka przy ul. Piotrkowskiej 59a, która od lat figuruje w Gminnej Ewidencji Zabytków.

Kapliczka przy ul. Piotrkowskiej 59a. Po lewej przed zniszczeniem (fot. Andrzej Śliwka), po prawej po "remoncie" (fot. własna)

Niektórzy z nas od dzieciństwa poruszają się po Opocznie. Twierdzą, że znają miasto doskonale i nic nie może ich zaskoczyć. Poza zamkiem, „Domem Esterki” i kamienicami przy pl. T. Kościuszki brak jest w mieście miejsc, w których można poczuć jeszcze „ducha minionych epok”. Inni narzekają, że pomimo długiej historii Opoczna nie ma w nim co oglądać… 

W trakcie codziennego przemieszczania się po Opocznie warto postarać się dostrzegać, a nie tylko patrzeć. Wystarczy zwrócić uwagę na czasem drobne i niepowtarzalne detale przestrzeni miejskiej, a przede wszystkim chcieć zobaczyć strzępy tego, co przetrwało niekiedy kilkaset lat…

„Wspomnienia z lat młodości i wojny” to tytuł najnowszego wydawnictwa Muzeum Regionalnego w Opocznie. Autorem wspomnień jest rodowity opocznianin Józef Woźniak a publikację przygotował i opracował Wiktor Pietrzyk.

Przechodząc niewielką opoczyńską ulicą Jana III Sobieskiego trudno dziś zwrócić uwagę na niepozorną posesję pod numerem 2. Jedyne co może przyciągać wzrok to zaniedbane, zniszczone budynki, walący się dach. Skojarzenie budzi co najwyżej sklep z dewocjonaliami, który mieścił się tutaj jeszcze do niedawna.

Foto: Muzeum Regionalne w Opocznie

12 i 14 stycznia 1945 r. z trzech radzieckich przyczółków na Wiśle (baranowsko-sandomierski, puławski i warecko-magnuszewski) ruszyła wielka ofensywa styczniowa Armii Czerwonej. To właśnie w jej wyniku zakończyła się okupacja niemiecka w regionie opoczyńskim. Wydarzenia te często bywają nazywane wyzwoleniem, ale dziś doskonale wiemy, że tak upragnionej wolności nam nie przyniosły. Rok 1945 oznaczał jedynie zamianę okupanta niemieckiego na sowieckiego. Styczeń przyniósł jednak finalne zakończenie regularnych działań wojennych w naszym regionie.

Mapa przedstawiająca schematyczny przebieg ofensywy styczniowej w regionie opoczyńskim. Oprac. Wiktor Pietrzyk

Powstanie styczniowe było największym i najdłużej trwającym polskim powstaniem narodowym, po którym, do dzisiaj, w leśnych ostępach, pośród pól na cmentarzach, odnaleźć można jego ślady. Ślady te prowadzą również do Opoczna, Drzewicy, Białaczowa, do Brzustowca, Dąbrówki. W Opocznie na cmentarzu św. Marii Magdaleny do dzisiaj można odnaleźć groby powstańców, którzy pochodzili z Opoczyńskiego i tych, którzy po powstaniu osiedlili się w Opocznie i tu zakończyli swoje życie.

Dom Esterki w Opocznie (okres międzywojenny). Do dzisiaj zachowały się w nim piwnice w których znajdowało się więzienie dla powstańców

W sobotę, 25 września ekipa programu „Było, nie minęło – Kronika zwiadowców historii” po raz kolejny odwiedziła ziemię opoczyńską. Tym razem, towarzyszyła Stowarzyszeniu „Wizna 1939” w poszukiwaniu mogiły zamordowanych partyzantów.